Vào sáng ngày 27/6/2025, Trường Đại học Luật TP. Hồ Chí Minh phối hợp với Cục Sở hữu trí tuệ tổ chức Hội thảo khoa học cấp quốc gia với chủ đề “Khai thác hiệu quả quyền sở hữu trí tuệ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội trong kỷ nguyên vươn mình của Việt Nam”. Hội thảo được kỳ vọng là một diễn đàn học thuật chất lượng để các chuyên gia, nhà khoa học, các chủ thể công tác thực tiễn trao đổi về các chính sách, cơ chế thí điểm, quy định pháp luật cũng như các góp ý đề xuất sửa đổi bổ sung Luật Sở hữu trí tuệ trong thời gian tới.
Toàn cảnh buổi hội thảo tại hội trường A.1002 - Cơ sở Nguyễn Tất Thành
Hội thảo có sự tham dự của TS. Trần Lê Hồng - Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ, đại diện đơn vị phối hợp tổ chức hội thảo. Đại biểu tham dự gồm Luật sư Lê Quang Y - Ủy viên BTV Liên đoàn Luật sư Việt Nam, Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh Đồng Nai; Luật Sư Trần Cao Đại Kỳ Quân - Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh Đồng Nai, Giám đốc Công ty Luật TNHH MTV Tri Ân; TS. Hứa Thùy Trang - Giám đốc Khối hợp tác doanh nghiệp, Công ty BK Holdings, Đại học Bách Khoa Hà Nội cùng hơn 150 đại biểu tham dự trực tiếp và gần 100 đại biểu tham dự trực tuyến. Các đại biểu đến từ các cơ quan quản lý nhà nước về KH&CN, các trường đại học, các công ty luật, văn phòng luật sư và các doanh nghiệp.
Về phía Nhà trường có sự hiện diện của PGS.TS. Trần Việt Dũng - Phó Hiệu trưởng Nhà trường; PGS.TS Lê Thị Nam Giang - Viện trưởng Viện Sở hữu trí tuệ, khởi nghiệp và Đổi mới sáng tạo, Trường Đại học Luật TP.HCM.
Phát biểu khai mạc hội thảo, PGS.TS. Trần Việt Dũng - Phó Hiệu trưởng Nhà trường cho biết trong bối cảnh Việt Nam đang từng bước khẳng định vị thế mới trên trường quốc tế, khi nền kinh tế tri thức, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đã trở thành những động lực trung tâm thúc đẩy tăng trưởng bền vững. Đặc biệt, những Nghị quyết mới được ban hành của Bộ Chính trị và Quốc hội đã một lần nữa khẳng định rõ ràng vai trò then chốt của đổi mới sáng tạo và pháp luật về sở hữu trí tuệ trong công cuộc chuyển mình của dân tộc. Trên cơ sở đó, đại diện Ban lãnh đạo Nhà trường hy vọng với sự tham gia của các chuyên gia, nhà khoa học, giảng viên, nghiên cứu sinh, học viên, sinh viên, Hội thảo sẽ gặt hái được nhiều kết quả giá trị, đóng góp thiết thực cho quá trình xây dựng và hoàn thiện chính sách pháp luật trong thời gian tới.
PGS.TS. Trần Việt Dũng phát biểu khai mạc hội thảo
Hội thảo diễn ra trong hai phiên, với 06 tham luận trình bày được lựa chọn từ 43 bài tham luận được gửi đến từ các giảng viên, nhà nghiên cứu, luật sư, doanh nhân. Hội thảo đã nhận được rất nhiều ý kiến đóng góp từ chuyên gia, nhà khoa học.
Đoàn chủ tọa tại Hội thảo thảo khoa học cấp quốc gia khai thác hiệu quả quyền sở hữu trí tuệ phục vụ phát triển kinh tế xã hội trong kỷ nguyên vươn mình của Việt Nam
Tại phiên thứ nhất các đại biểu đã được nghe ba tham luận như sau: “Khung pháp lý và giải pháp nâng cao hiệu quả thương mại hóa tài sản trí tuệ là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách Nhà nước”- của nhóm tác giả: ThS. Đỗ Thị Hạnh - Trưởng phòng Pháp chế và Chính sách, Cục Sở hữu trí tuệ và PGS.TS Lê Thị Nam Giang - Viện trưởng Viện Sở hữu trí tuệ, khởi nghiệp và Đổi mới sáng tạo, Trường Đại học Luật TP.HCM. Các tác giả đã phân tích những đặc thù của việc thương mại hóa quyền sở hữu trí tuệ hình thành từ các nhiệm vụ KH&CN có sử dụng ngân sách nhà nước, kinh nghiệm từ các quốc gia như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc, EU, Trung Quốc về thúc đẩy thương mại hóa quyền SHTT từ các nghiên cứu có sự tài trợ của nhà nước. Nhóm tác giả cũng phân tích thực trạng khung pháp lý về thương mại hóa quyền SHTT là kết quả của nhiệm vụ KHCN có sử dụng ngân sách nhà nước, thực tiễn thương mại hóa các quyền SHTT này tại Việt Nam. Từ đó, nhóm tác giả đề xuất các giải pháp hoàn thiện quy định pháp luật cũng như các giải pháp về thuế và tài chính, về sự tham gia của các tổ chức trung gian và nguồn nhân sự nhằm nâng cao hiệu quả thương mại hóa quyền SHTT nói chung, quyền SHTT là kết quả của nhiệm vụ KH&CN nói riêng.
PGS. TS. Lê Thị Nam Giang trình bày tham luận: “Khung pháp lý và giải pháp nâng cao hiệu quả thương mại hóa tài sản trí tuệ là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách Nhà nước”
Tiếp theo, TS. Võ Nguyên Hoàng Phúc - Viện Sở hữu trí tuệ, Khởi nghiệp và Đổi mới sáng tạo, Trường Đại học Luật TP.HCM đã đại diện cho nhóm tác giả trình bài tham luận số 2: “Thúc đẩy nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ - góc nhìn từ chia sẻ lợi ích trong hợp đồng nghiên cứu và chuyển giao”. Tác giả nhấn mạnh nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ có mối quan hệ tương hỗ, đóng vai trò động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Tham luận tập trung phân tích khía cạnh pháp lý trong các hợp đồng nghiên cứu và chuyển giao công nghệ, đặc biệt chú trọng đến các điều khoản về phân chia lợi ích và rủi ro giữa các bên tham gia, đặc biệt, từ góc độ Nhà nước - với vai trò vừa là nhà đầu tư, vừa là bên tiếp nhận chuyển giao công nghệ. Tác giả đã làm rõ vai trò của các điều khoản hợp đồng trong việc thúc đẩy hoạt động nghiên cứu và chuyển giao công nghệ, từ đó đề xuất giải pháp hoàn thiện khung pháp lý và nâng cao hiệu quả áp dụng. Ngoài ra, tham luận cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải xây dựng các điều khoản hợp đồng linh hoạt, cân bằng các yếu tố lợi ích và rủi ro một cách hợp lý, không chỉ thúc đẩy hoạt động nghiên cứu và chuyển giao công nghệ mà còn góp phần vào mục tiêu lớn hơn là phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo.
TS. Võ Nguyên Hoàng Phúc - Viện Sở hữu trí tuệ, Khởi nghiệp và Đổi mới sáng tạo, Trường Đại học Luật TP.HCM trình bày tham luận: “Thúc đẩy nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ - góc nhìn từ chia sẻ lợi ích trong hợp đồng nghiên cứu và chuyển giao”
Tham khảo mô hình BK Holdings (Đại học Bách Khoa Hà Nội) và bài học kinh nghiệm cho việc thành lập, hoạt động doanh nghiệp spin-off nhằm hoàn thiện khung pháp lý cho mô hình doanh nghiệp spin-off tại Việt Nam, nhóm tác giả gồm TS. Hứa Thùy Trang - Giám đốc Khối hợp tác doanh nghiệp, Công ty BK Holdings – Đại học Bách Khoa Hà Nội, TS. Võ Nguyên Hoàng Phúc - Giảng viên, Viện Sở hữu trí tuệ, Khởi nghiệp và Đổi mới sáng tạo, CN. Võ Đoàn Khánh Đăng - Viện Sở hữu trí tuệ, Khởi nghiệp và Đổi mới sáng tạo đã tiến hành phân tích cơ sở pháp lý hiện tại, đề xuất các thay đổi cần thiết để thúc đẩy hoạt động spin-off tại Việt Nam, đồng thời rút ra bài học từ mô hình BK Holdings thuộc Đại học Bách Khoa Hà Nội – một điển hình thành công trong lĩnh vực này. TS Hứa Thùy Trang cho rằng thành lập doanh nghiệp trong cơ sở đào tạo đại học và viện nghiên cứu (doanh nghiệp spin-off) là mô hình quan trọng thúc đẩy đổi mới sáng tạo và thương mại hóa tài sản trí tuệ trong các trường đại học, viện nghiên cứu. Tuy nhiên, mô hình này chưa được phát triển rộng rãi tại Việt Nam, dẫn đến sự lãng phí tiềm năng khoa học do thiếu cơ hội thương mại hóa. Một trong những rào cản chính là thiếu hành lang pháp lý rõ ràng cho hoạt động spin-off. Ngoài ra, để mô hình spin-off thực sự vận hành hiệu quả, cần có một khung pháp lý hoàn chỉnh nhằm cụ thể hóa các quy định và cơ chế hỗ trợ.
TS. Hứa Thùy Trang - Giám đốc Khối hợp tác doanh nghiệp, Công ty BK Holdings, Đại học Bách Khoa Hà Nội trình bày tham luận: “Hoàn thiện khung pháp lý cho mô hình doanh nghiệp spin off tại Việt Nam: Thực trạng và bài học kinh nghiệm từ điển hình BK Holdings”
Tại phiên thảo luận số 2 các đại biểu tiếp tục nghe các tham luận về các vấn đề mới đặt ra với pháp luật SHTT và các kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật SHTT. Đại diện nhóm tác giả, ông Nguyễn Tuấn Hùng -Phó trưởng bộ phận SC-KDC,NCông ty Luật TNHH Tilleke & Gibbins Việt Nam đã trình bày tham luận “ Bảo hộ kiểu dáng riêng phần: Hiện trạng, xu hướng và thách thức cho Việt Nam”. Tác giả Nguyễn Tuấn Hùng cho rằng kiểu dáng riêng phần là kiểu dáng của một phần sản phẩm, được nhiều nước như Hoa Kỳ (từ 1980), Nhật Bản (1998), Hàn Quốc (2001), Châu Âu (2001), và Trung Quốc (2021) công nhận là đối tượng bảo hộ kiểu dáng công nghiệp. Tuy nhiên, pháp luật Việt Nam chưa bảo hộ kiểu dáng riêng phần, gây khó khăn trong xác lập và bảo hộ quyền, hạn chế khuyến khích sáng tạo. Nghiên cứu này xem xét nguyên lý, lý do bảo hộ, xu hướng quốc tế, thách thức tại Việt Nam và đề xuất hoàn thiện pháp luật.
Tác giả Nguyễn Tuấn Hùng -Phó trưởng bộ phận Sáng chế - Kiểu dáng Công nghệ, Công ty Luật TNHH Tilleke & Gibbins Việt Nam trình bày tham luận “ Bảo hộ kiểu dáng riêng phần: Hiện trạng, xu hướng và thách thức cho Việt Nam”
Bài tham luận của sinh viên Nguyễn Thị Kim Hoàng, Trường Đại học Luật TP.HCM, đại diện cho nhóm tác giả trình bày tham luận:”Hiện tượng AI Hallucination” và nguy cơ vi phạm sở hữu trí tuệ - Trách nhiệm pháp lý trong môi trường số và một số kiến nghị hoàn thiện quy định pháp luật’’. Theo nhóm tác giả cần xây dựng khung pháp lý chặt chẽ để quản lý AI, đảm bảo quyền sở hữu trí tuệ.
Sinh viên Nguyễn Thị Kim Hoàng - sinh viên Khoa Luật Dân sự, Trường Đại học Luật TP.HCM trình bày tham luận: “Hiện tượng AI Hallucination” và nguy cơ vi phạm sở hữu trí tuệ - Trách nhiệm pháp lý trong môi trường số và một số kiến nghị hoàn thiện quy định pháp luật’’
Trong phần thảo luận tại hội thảo, các đại biểu đã đặt ra nhiều câu hỏi và đưa ra các ý kiến sôi nổi về những nội dung liên quan đến chủ đề hội thảo.
Các đại biểu đặt vấn đề tại hội thảo
Th.S. Lê Xuân lộc - Luật sư thành viên, Công ty Luật TNHH T&G trả lời câu hỏi của đại biểu về ý kiến đóng góp của nhóm tác giả trong bài tham luận
TS. Hứa Thùy Trang trả lời các câu hỏi của đại biểu
Bế mạc hội thảo, TS. Trần Lê Hồng - Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ khẳng định hội thảo đã đạt các mục tiêu đặt ra và gửi lời cảm ơn trân trọng tới Trường Đại học Luật TP. HCM, đối tác lâu năm của Cục SHTT và Viện SHTT, Khởi nghiệp và Đổi mới sáng tạo trong việc phối hợp tổ chức họi thảo và đánh giá cao chất lượng các tham luận tại hội thảo. TS. Trần Lê Hồng nhấn mạnh, Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 10/7/2023 của Bộ Chính trị nhấn mạnh yêu cầu phát triển đột phá khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số như ba động lực chiến lược để vươn tới những mục tiêu phát triển. Trong đó, quyền SHTT là yếu tố quan trọng thúc đẩy cả ba động lực này, thể hiện qua các nội dung trọng tâm sau: (i) Xác định rõ việc xây dựng và phát triển thị trường công nghệ, tài sản trí tuệ; (ii) Hoàn thiện pháp luật, thể chế thúc đẩy khai thác tài sản trí tuệ, bao gồm cả cơ chế định giá, xác lập quyền sở hữu, khuyến khích thương mại hóa; (iii) Xây dựng hệ sinh thái SHTT, hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo và thương hiệu quốc gia. Các tham luận, ý kiến thảo luận trong Hội thảo đã góp phần làm rõ thêm các cơ hội và thách thức trong khai thác quyền SHTT; các giải pháp được đề xuất có giá trị tham khảo cao nhằm hoàn thiện thể chế, chính sách và pháp luật KHCN, đổi mới sáng tạo nói chung, pháp luật SHTT nói riêng.
Nội dung: Vũ Minh
Hình ảnh: Nhật Nam
Ban truyền thông Ulaw